'People support what they help create'
Elke dag een andere werkplek. En vaak ook met een nieuwe groep voor mijn neus: schoolleiders, MBO-docenten, ambtenaren, programmamakers in de cultuur sector, beleidsmedewerkers bij het Rijk, waterschappen of gemeenten, opbouwwerkers, actieve en bezorgde bewoners, jonge leiders, bestuurders in gesprek met inwoners. Iedereen wil graag goed samenwerken, goed gehoord en gezien worden en goed samenleven. Maar hoe doe je dat in een tijd met veel complexiteit en veel veranderingen die zich opstapelen? De druk op onszelf en op elkaar neemt toe, tijd om elkaar goed te begrijpen vinden we weinig en machteloosheid ligt om de loer. Want, zoveel factoren, zoveel actoren, en niet er is niet 1 beste oplossing. Veel van de gesprekken die ik begeleid, gaan hierover. Ze gaan over het samenbrengen van verschillende werelden en over het luisteren naar de ongehoorde stemmen.
Bijeenkomsten
Startbijeenkomst Amsterdam Maakt Ruimte
Communicatiedag gemeente Amsterdam
Thema: Talk of trust
Stakeholdersbijeenkomst Schuldhulpverlening
Dialogen
Burgerberaden
Burgerberaad Maastricht
De gemeente Maastricht organiseerde in 2023 voor het eerst een burgerberaad. Samen met collega's van Perspectivity en van bureau EMMA heb ik de 7 bijeenkomsten ontworpen en de plenaire gesprekken begeleid.
Burgerberaad
Een burgerberaad is een proces waarin burgers de overheid helpen om besluiten te nemen. Het is een uitbreiding van de democratie die we kennen. Het burgerberaad vervangt de gekozen politici niet. Wel zorgt het ervoor dat gewone mensen ook zeggenschap krijgen bij politieke besluiten. Het burgerberaad in Maastricht ging aan het werk met de volgende vragen:
- Hoe maken we de stad veilig en gezond voor iedereen?
- Is er genoeg ruimte om mensen te ontmoeten?
- Hoe maken we de stad mooier en duurzamer?
De ideeën worden gebruikt in de omgevingsvisie van 2040. De omgevingsvisie is het plan over hoe we de stad naar de toekomst toe willen ontwikkelen.
Reflectie deelnemer
Laurens (24 jaar): “Het was erg bijzonder om samen te werken met zo’n diverse groep Maastrichtenaren, en met hen de toekomst van Maastricht vorm te geven. Deze ervaring heeft me het vertrouwen gegeven dat we elkaar als inwoners kunnen blijven vinden, ook als er veel onderlinge verschillen zijn. Ik geloof dat onze plannen een belangrijke bijdrage kunnen leveren aan het verbeteren van de leefbaarheid van Maastricht.”
Eindrapport burgerberaad 2023
Het burgerberaad leverde in januari 2024 hun eindrapport op. In de rapportage staan alle adviezen en informatie over het proces, waaronder samenstelling van het burgerberaad, loting, communicatie en gespreksbegeleiding. Bekijk hier het eindrapport.
Burgerforum Energietransitie West-Brabant
In 2022 organiseerde energieregio West-Brabant een burgerforum. In de opstartfase heb ik het bestuurlijke en ambtelijke ontwerpproces begeleid en de gespreksbegeleiding van een deel van de bijeenkomsten verzorgd.
Een groep van 35 inwoners ging aan de slag met de vraag: Hoe blijven we duurzame energiebronnen in de regio eerlijk verdelen? Op 9 november werden hun gezamenlijke adviezen overhandigd aan de bestuurders in West-Brabant. Dit is het eerste burgerforum in Nederland dat zich over de vraag heeft gebogen hoe we de komende jaren aan de slag gaan met duurzame, grootschalige opwek. Drie deelnemers van het Brabant Praat-burgerforum presenteerden de adviezen aan de stuurgroep van de RES West-Brabant. In deze stuurgroep zitten bestuurlijke vertegenwoordigers uit de regio, de provincie en het waterschap.
Deze adviezen kwamen tot stand volgens de regels van een burgerberaad. Dat betekent dat de deelnemers eerst kennis hebben gemaakt met elkaar en met het vraagstuk. Vervolgens gingen zij van ideeën naar adviezen en tot slot heeft het forum gestemd over de adviezen. De adviezen die op 75% of meer van de stemmen konden rekenen zijn aangenomen. Het proces van het burgerberaad en alle adviezen zijn terug te lezen in het eindrapport.
248 gelote Amsterdammers in gesprek over de toekomst van de stad
In 2019 en 2020 heb ik gewerkt aan de vernieuwing van de democratie in Amsterdam. Mijn opdracht was om een experiment op te zetten waarin loting als democratisch instrument gemeente gebruikt kan worden om meer Amsterdammers inspraak en invloed te geven.
Pilot
Niet iedereen springt een gat in de lucht als de gemeente weer een inspraakavond organiseert. Deze participatievormen trekken doorgaans maar een deel van de samenleving; geïnteresseerden, vaak mondige, burgers die tijd hebben. In een pilot experimenteerde de gemeente Amsterdam met loting om hier verandering in te krijgen. In 2019 en 2020 ontvingen 1741 Amsterdammers een persoonlijke uitnodiging voor een diner en gesprek met een wethouder. Bijna een kwart hiervan, 248 mensen, kwam hierop af, verdeeld over 9 dialoogavonden.
Bijzonder gesprek in de ambtswoning
De Amsterdammers kwamen alleen aan in de ambtswoning van de burgemeester en ontmoetten daar stadsgenoten van 16 tot 87 jaar, wonend in alle delen van de stad, net zoveel mannen als vrouwen, expats, Amsterdammers met een migratieachtergrond, oude Amsterdammers en nieuwe Amsterdammers. Ze maakten met elkaar kennis en kregen daarna de vraag: ‘heeft u het idee dat u iets te zeggen heeft op het beleid van de gemeente?’ Deze vraag was voldoende voor een geanimeerd gesprek over gedeelde en ongedeelde ervaringen, meningen en zorgen. Het leverde veel nuttige inzichten op voor de gemeente om het democratiseringsbeleid inclusiever en laagdrempeliger te maken.
Uit de bubbel
Het liet ook zien dat de meningen verdeeld zijn in een veelzijdige groep en dat tegelijkertijd het grootste deel van de groep zich in het midden bevonden van de discussies. Na een fel debat waren ze het allemaal eens met het statement: 'Amsterdam moet betaalbaar en bewoonbaar blijven voor iedereen'. Vaak horen we alleen de uiterste meningen, maar we zien niet dat meer mensen dichterbij staan dan we denken. Ook de verschillen kwamen beter naar voren: de stad wordt anders beleefd door een vrouw die al 60 jaar in Amsterdam woont dan door een nieuwe student die nog maar 3 maanden in de stad woont. De band met de stad is anders en ze hebben soms botsende behoeften en verwachtingen. Ze leren van elkaar en samen concluderen ze dat er ruimte moet zijn voor iedereen in deze drukke stad. Normaal zouden ze niet met elkaar een gesprek hebben over de betekenis en de gedeelde waarde van de stad nu en voor de toekomst. De gezamenlijke wijsheid van de superdiverse stad wordt zo aangeboord.
Duidelijk is dat Amsterdammers allemaal trots zijn op hun stad.
Trainingen
INTERNATIONALE GROEP UNIVERSITAIR HOOFDDOCENTEN TRAINEN IN SAMENWERKING MET 'DE ANDER'
OP TERSCHELLING ROC DOCENTEN TRAINEN IN DE BASIS VAN DEEP DEMOCRACY
OPBOUWWERKERS IN AMSTERDAM NIEUW-WEST TRAINEN IN CONFLICTHANTERING EN POLARISATIE
Dialogen
Bewonersorganisaties en gemeente beter samen laten werken
Dialoog leiden tussen bezorgde bewoners en de gemeente in de Schilderswijk
Begeleiden van een poppodium naar meer actie op diversiteit & inclusie
Discussie voeren en verbinding maken tussen beleidsmakers
Schooldirecteuren onder hoogspanning begeleiden in een 2daagse op de hei
Openhartig gesprek tussen directeuren van een G4-gemeente over inclusie vormgeven en begeleiden
Teamsessie voor Women Inc. over luisteren naar de wijsheid van de minderheid
Dialoog sessies begeleiden voor medewerkers en directie over een veilige werkplek n.a.v. grensoverschrijdend gedrag
Stadsgesprek leiden over maatschappelijke initiatieven voor verbinding in tijden van de corona-pandemie
Ik interview Damiaan Denys, filosoof en psychiater, over mentale gezondheid in deze tijd. Het interview was onderdeel van het stadsgesprek over leven met corona in Amsterdam met burgemeester Halsema en wethouder cultuur Meliani.